Sanskrit Dhara VahiniSanskrit Dhara VahiniSanskrit Dhara Vahini
Notification Show More
Font ResizerAa
  • Home
  • Class 12
  • Class 11
  • Class 10
  • Class 9
  • Class 8
  • Class 7
  • Class 6
  • Class 1-5
  • Grammar
    • Hindi Grammar
    • English Grammar
    • Sanskrit Vyakaran
  • Free Notes
Reading: Sanskrit Class 7 Chapter 1 सुभाषितानि हिंदी अनुवाद
Share
Sanskrit Dhara VahiniSanskrit Dhara Vahini
Font ResizerAa
  • Home
  • Class 12
  • Class 11
  • Class 10
  • Class 9
  • Class 8
  • Class 7
  • Class 6
  • Class 1-5
  • Grammar
  • Free Notes
Search Class notes, paper ,important question..
  • Classes
    • Class 12
    • Class 11
    • Class 10
    • Class 9
    • Class 8
  • Grammar
    • English Grammar
    • Hindi Vyakaran
    • Sanskrit Vyakaran
  • Latest News
Have an existing account? Sign In
Follow US
© 2022 Foxiz News Network. Ruby Design Company. All Rights Reserved.
Sanskrit Dhara Vahini > Class 7 > Class 7 Sanskrit > Sanskrit Class 7 Chapter 1 सुभाषितानि हिंदी अनुवाद
Class 7Class 7 Sanskrit

Sanskrit Class 7 Chapter 1 सुभाषितानि हिंदी अनुवाद

Share
8 Min Read
SHARE

Class 7 Sanskrit Chapter 1 सुभाषितानि Hindi & English Translation

सुभाषितानि

सुभाषितानि | Class 7 Sanskrit Chapter 1 Hindi Translation | Sanskrit Class 7 Chapter 1 Question Answer

Contents
Class 7 Sanskrit Chapter 1 सुभाषितानि Hindi & English Translation Sanskrit Class 7 Chapter 1 Questions answersसुभाषितानि इस पाठ से आपने क्या सीखा?
Class7th
SubjectSanskrit
BookNCERT
Chapter1
Chapter Nameसुभाषितानि
Class 7thHindi Solution
Class 7thSocial science Solutions

‘‘सुभाषितानि” का अर्थ है – सुन्दर वचन। संस्कृत में जगह जगह पर सुभाषितं के रूप सुन्दर वचनों का प्रयोग किया गया है जो जीवन को दिशा निर्देश देते हैं

यहां पर विडियो सोल्यूशन फ्री में देख सकते हैं।

पृथिव्यां त्रीणि रत्नानि जलमन्नं सुभाषितम् । मूढैः पाषाणखण्डेषु रत्नसंज्ञा विधीयते ।। 1 ।।

हिन्दी अनुवाद – इस धरती पर तीन (ही) रत्न हैं- पानी, अनाज (और) अच्छे वचन । परन्तु मूर्खों द्वारा पत्थर के टुकड़ों (हीरा आदि) में, रत्नों की संज्ञा (नाम) दी जाती है। (अर्थात् मूर्ख लोग हीरा आदि को ही रत्न कहते हैं ।)

English translation – There are (only) three gems on this earth – water, grain (and) good words. But pieces of stone (diamond etc.) are given the noun (name) of gems by fools. (That is, foolish people call only diamond etc. as gems.)

सत्येन धार्यते पृथ्वी सत्येन तपते रविः । सत्येन वाति वायुश्च सर्वं सत्ये प्रतिष्ठितम्।। 2।।

हिन्दी अनुवाद- धरती सत्य से धारण की जाती है । सूर्य सत्य से तपता है और सत्य से (ही) हवा चलती है। सब कुछ सत्य में स्थित है । (अर्थात् सब कुछ सत्य पर निर्भर है।)

English translation- The earth is sustained by truth. The sun burns with the truth and the wind blows with the truth. Everything is situated in truth. (That is, everything is based on truth.)

दाने तपसि शौर्ये च विज्ञाने विनये नये । विस्मयो न हि कर्त्तव्यो बहुरला वसुन्धरा ।। 3 ।।

हिन्दी अनुवाद-दान, तप, बल, विशेष ज्ञान, विनम्रता और नीति पर आश्चर्य नहीं करना चाहिए । क्योंकि पृथ्वी पर अनेक रत्न हैं । (अर्थात् इनके अतिरिक्त भी रत्न हैं ।)

English translation – Don’t be surprised at charity, tenacity, strength, special knowledge, humility and policy. Because there are many gems on the earth. (That means there are gems other than these too.)

सद्भिरेव सहासीत सद्भिः कुर्वीत सङ्गतिम् । सद्धिर्विवादं मैत्रीं च नासद्भिः किञ्चिदाचरेत्।।4।।

हिन्दी अनुवाद – (आदमी को) सज्जनों के साथ ही बैठना चाहिए, सज्जनों के साथ ही संगति करनी चाहिए, सज्जनों के साथ ही झगड़ा या विवाद और मित्रता करनी चाहिए। असज्जनों के साथ कुछ भी आचरण नहीं करना चाहिए ।

English translation – (A man) should sit with gentlemen only, associate with gentlemen only, fight or dispute and friendship with gentlemen only. Nothing should be done with ungentlemen.

धनधान्यप्रयोगेषु विद्यायाः संग्रहेषु च । आहारे व्यवहारे च त्यक्तलज्जः सुखी भवेत्। 1511

हिन्दी अनुवाद – धन (वित्त) और धान्य (अन्न) के प्रयोग में, विद्यार्जन (संग्रह) करने में, भोजन और व्यवहार में संकोच (शर्म) को छोड़ने वाला (व्यक्ति) सुखी रहता है।

English Translation – The one who leaves hesitation (shame) in the use of money (finance) and grains (grains), in learning (collection), in food and behavior (person) remains happy.

क्षमावशीकृतिर्लोके क्षमया किं न साध्यते । शान्तिखड्गः करे यस्य किं करिष्यति दुर्जनः ।।6।।

हिन्दी अनुवाद – संसार में क्षमाशीलता सबसे बड़ा वशीकरण (मन्त्र) है (अर्थात् क्षमा से सभी को वश में किया जा सकता है ।) क्षमा के द्वारा क्या सिद्ध नहीं किया जा सकता ? जिसके हाथ में शान्तिरूपी तलवार है उसका दुष्ट व्यक्ति क्या कर सकता है ?

English Translation – Forgiveness is the biggest vashikaran (mantra) in the world (meaning everyone can be subdued by forgiveness.) What cannot be accomplished by forgiveness? What can an evil person do to the one who has the sword of peace in his hand?

👉 इन्हें भी पढ़ें

  • दुर्बुध्दि: विनश्यति पाठ 2
  • स्वावलंबनम् पाठ 3 सोल्यूशन
  • पण्डिता रमाबाई पाठ 4 सोल्यूशन
  • सदाचार पाठ 5 सोल्यूशन
  • सकल्प: सिद्धिदायक पाठ 6 सोल्यूशन

Sanskrit Class 7 Chapter 1 Questions answers

प्रश्न 1. सर्वान् लोकान् सस्वर गायत (सभी श्लोकों का सम्बर मान कीजिए 1) 

प्रश्न 2. थथायोग्य श्लोकांशान् मैलयत (उचित श्लोकांशी को मिलाइए) –

उत्तरम् – (क) (ख)

धनधान्यप्रयोगेषु = विद्यायाः संग्रहेषु च । 

विस्मयो न हि कर्तव्यः = बहुरत्ना वसुन्धरा ।

सत्येन धार्यते पृथ्वी = सत्येन तपते रविः ।

सद्भिर्विवादं मैत्री च = नासद्भिः किञ्चिदाचरेत् ।

आहारे व्यवहारे च = त्यक्तलज्जः सुखी भवेत् ।

प्रश्न 3. एकपदेन उत्तरत (एक शब्द में उत्तर दीजिए)-

(क) पृथिव्या कति रत्नानि ? (पृथ्वी पर कितने रत्न हैं ? )

उत्तरम् त्रीणि (तीन) । 

(ख) मूढैः कुत्र रत्नसंज्ञा विधीयते ? (मूखों के द्वारा कहाँ रत्नों की संज्ञा (नाम) दी जाती है ?)

उत्तर पाषाणखण्डेषु (पत्थर के टुकड़ों में)।

(ग) पृथिवी केन धार्यते ? (पृथ्वी किसके द्वारा धारण की जाती है ? )

उत्तर सत्येन (सत्य के द्वारा) ।

(घ) कैः सङ्गतिं कुर्वीत ? (किसके (साथ) संगति करनी चाहिए ? )

उत्तर सद्भिः (सज्जनों के साथ) । 

(ङ) लोके वशीकृतिः का ? (संसार में (सबसे बड़ा) वशीकरण क्या है?)

उत्तर क्षमा (क्षमा)।

प्रश्न 4. रेखाङ्गितपदानि अधिकृत्य प्रश्ननिर्माणं कुरुत- (रेखांकित शब्दों के आधार पर प्रश्न निर्माण कीजिए–) 

(क) सत्येन वाति वायुः ।

उत्तर केन वाति वायु:?

(ख) सद्भिः एव सहासीत ।

उत्तर कैः सहासीत ?

(ग) वसुन्धरा बहुरत्ना भवति।

उत्तर का बहुरत्ना भवति ?

(घ) विद्यायाः संग्रहेषु त्यक्तलज्जः सुखी भवेत्।

उत्तर कस्याः संग्रहेषु त्यक्तलज्जः सुखी भवेत् ?

(ड़) सद्धिः मैत्रीं कुर्वीत ।

उत्तर सद्भिः किम् कुर्वीत ?

प्रश्न 5. प्रश्नानामुत्तराणि लिखत-(प्रश्नों के उत्तर लिखिए – )

(क) कुत्र विस्मयः न कर्त्तव्यः ?

उत्तर दाने, तपसि, शौर्ये, विज्ञाने, विनये, नये च विस्मयो न कर्त्तव्यः ।

(ख) पृथिव्यां त्रीणि रत्नानि कानि ?

उत्तर पृथिव्यां जलमन्नं सुभाषितं च त्रीणि रत्नानि ।

(ग) त्यक्तलज्जः कुत्र सुखी भवेत् ?

उत्तर धनधान्यप्रयोगेषु विद्यायाः संग्रहेषु, आहारे-व्यवहारे च त्यक्तलज्जः सुखी भवेत् ।

प्रश्न 6. मञ्जूषातः पदानि चित्वा लिङ्गानुसारं लिखत- (मंजूषा से शब्द चुनकर लिंग के अनुसार लिखिए-)

रत्नानि, वसुन्धरा, सत्येन, सुखी, अन्नम्, वह्नि,रवि:, पृथ्वी, संगतिम्।

पुल्लिंगस्त्रीलिंगनपुंसकलिंग
सुखीवसुन्धरारत्नानि
वह्नि:पृथ्वीसत्येन
रवि:संगतिम्अन्नम्

प्रश्न 7 अधोलिखितेषु पदेषु धातव: के सन्ति।

करोति = कृ

पश्य  = दृश् 

भवेत् = भू

तिष्ठति = स्था

👉 इन्हें भी पढ़ें

दुर्बुध्दि विनश्यति पाठ 2 का सोल्यूशन

1 से 1000 तक संस्कृत में गिनती

संस्कृत में एप्लिकेशन

Ncert book

FAQ

सुभाषितानि इस पाठ से आपने क्या सीखा?

सुभाषितानि पाठ से हमें यह शिक्षा मिलती है कि जीवन में हर कठिनाई को पार कर आगे बढ़ते रहना चाहिए। जीवन में क्षमा सबसे बड़ी दान शीलता है। हमें खाने पीने में की भी प्रकार का संकोच नहीं करना चाहिए।

सुभाषितानि शब्द का अर्थ क्या है?

सुभाषितानि शब्द दो शब्दों के मेल से बना है – सु+भाष् = सुभाषितं, सु = सुंदर और भाषित= वचन इसलिए सुभाषितानि शब्द का अर्थ हुए सुंदर/मधुर वचन/मीठे बोल।

You Might Also Like

NCERT Solutions for Class 7th: Chapter 5 पापा खो गए हिंदी

Class7 Scoial Science Chapter 2 नए राजा और उनके राज्य

NCERT Solutions For Class 7 Hindi Chapter 8 raheem ke dohe

NCERT Solutions for Class 7 Sanskrit Ruchira bhag 2

NCERT Solutions for Class 7 Sanskrit Chapter 5 सदाचार

TAGGED:Class 7 Sanskrit Chapter 1 Solutions ShubhashitaniClass 7 Sanskrit Chapter 1 Subhashitani Hindi & English translationClass 7 Sanskrit Chapter 1 Subhashitani Question AnswerClass 7 Sanskrit patha Prashna uttarKaksha 7 Sanskrit patha 1 Hindi anuvadNcert Solutions Class 7 Sanskrit Chapter 1 SubhashitaniNcert Solutions Class 7 Sanskrit Chapter 1 Subhashitani Hindi TranslationSanskrit Class 7 Chapter 1 SolutionsSanskrit Class 7 Sanskrit patha Hindi AnuvadShubhashitaniSolutions for Class 7 Sanskrit Chapter 1Subhashitani Kaksha 7 Chapter 1
Share This Article
Facebook Whatsapp Whatsapp LinkedIn Telegram Email Copy Link
Previous Article सप्तभगिन्यः Class 8 Sanskrit Chapter 9 सप्तभगिन्यः
Next Article Class 7 Sanskrit Chapter i Class 7 Sanskrit Chapter 2 दुर्बुध्दि विनश्यति 2023-24

Follow US

Find US on Social Medias
2.7k Like
547 Follow
1.9k Subscribe
1.2k Follow
Also Read
RRB NTPC Admit Card 2025

RRB NTPC Admit Card 2025: Sarkari Result Link, Release Date, Official Download & CBT 1 Details

RBSE Class 10 download 5 years old paper
राजस्थान बोर्ड कक्षा 11वी की अर्धवार्षिक परीक्षा का टाइम टेबल जारी 2024, RBSE 11th Class Time Table 2024: यहां से डाउनलोड करें
RBSE Class 11th Time Table Download 2024,जिलेवार कक्षा 11वीं वार्षिक परीक्षा समय सारणी डाउनलोड करें-
NEET MDS Results 2024 Download Check scorecard, नीट एमडीएस का रिजल्ट इस तारीख को होगा जारी

Find Us on Socials

Follow US
© SanskritDharaVahni. All Rights Reserved.
  • Home
  • NCERT Books
  • Half Yearly Exam
  • Syllabus
  • Web Story
  • Latest News
adbanner
AdBlock Detected
Our site is an advertising supported site. Please whitelist to support our site.
Okay, I'll Whitelist
Welcome Back!

Sign in to your account