Sanskrit Dhara VahiniSanskrit Dhara VahiniSanskrit Dhara Vahini
Notification Show More
Font ResizerAa
  • Home
  • Class 12
  • Class 11
  • Class 10
  • Class 9
  • Class 8
  • Class 7
  • Class 6
  • Class 1-5
  • Grammar
    • Hindi Grammar
    • English Grammar
    • Sanskrit Vyakaran
  • Free Notes
Reading: Ruch Dhatu Roop all Lakar || रुच् (रोच्) धातु रुप – संस्कृत
Share
Sanskrit Dhara VahiniSanskrit Dhara Vahini
Font ResizerAa
  • Home
  • Class 12
  • Class 11
  • Class 10
  • Class 9
  • Class 8
  • Class 7
  • Class 6
  • Class 1-5
  • Grammar
  • Free Notes
Search Class notes, paper ,important question..
  • Classes
    • Class 12
    • Class 11
    • Class 10
    • Class 9
    • Class 8
  • Grammar
    • English Grammar
    • Hindi Vyakaran
    • Sanskrit Vyakaran
  • Latest News
Have an existing account? Sign In
Follow US
© 2022 Foxiz News Network. Ruby Design Company. All Rights Reserved.
Sanskrit Dhara Vahini > Sanskrit Vyakaran > Ruch Dhatu Roop all Lakar || रुच् (रोच्) धातु रुप – संस्कृत
Sanskrit Vyakaran

Ruch Dhatu Roop all Lakar || रुच् (रोच्) धातु रुप – संस्कृत

Share
3 Min Read
SHARE

Ruch Dhatu Roop In Sanskrit | रुच् धातु || रोच् धातु रुप सभी लकार

Ruch Dhatu Roop :- आज हम इस ब्लॉग पोस्ट में रुच् धातु रुप के बारे में सभी लकारो का अध्ययन करेंगे। रुच् धातु मुलरुप से आत्मनेपदी धातु है। धातुएं दो प्रकार की होती है, परस्मैपदी और आत्मनेपदी। यहां आत्मनेपदी धातु के रुच् धातु के रुप पांचों लकारो में दिए गए हैं।

Ruch Dhatu Roop
Ruch Dhatu Roop

परिभाषा-क्रिया का निर्माण जिससे होता है, उसके मूल रूप को संस्कृत में ‘धातु’ कहा जाता है। जैसे पठ् या लिख धातु है और इनसे पठति, लिखतु आदि क्रियापद बनते हैं। संस्कृत में दस लकार होते हैं।पाठ्यक्रम में पाँच लकार निर्धारित हैं, जिनका परिचय इस प्रकार है-

  1. लट् लकार-वर्तमान काल की क्रिया में लट् लकार आता है। अर्थात् जिस क्रिया से वर्तमान काल का बोध होता है, उसमें लट् लकार आता है। जैसे-छात्रः पठति, त्वं लिखसि, आवां क्रीडावः आदि।
  2. लोट् लकार-आज्ञा काल या आज्ञा देने के अर्थ में क्रिया के रूप लोट् लकार में चलते हैं। जैसे सः पठतु, त्वम्, पठ, अहं पठानि आदि।
  3. लङ् लकार-भूतकाल के लिए यह लकार आता है। इसमें धातु से पहले सर्वत्र ‘अ’ जुड़कर क्रिया-पद बनता है। जैसे-अपठत्, अपठः आदि।
  4. विधिलिङ् लकार-‘चाहिए’ अर्थ में, प्रार्थना या निवेदन करने के अर्थ में विधिलिङ् लकार प्रयुक्त होता है।
  5. लुट् लकार-भविष्यत् काल की क्रिया में लुट् लकार आता है। इसमें सेट् धातुओं में ‘स्य’ तथा अनिट् धातुओं में ‘इस्य’ लगता है। जैसे-पठिष्यति, भविष्यति, दास्यामि, वक्ष्यसि आदि।

लकार के पुरुष-प्रत्येक लकार के तीन पुरुष होते हैं-
(1) प्रथम पुरुष या अन्य पुरुष,
(2) मध्यम पुरुष और
(3) उत्तम पुरुष

लट् लकार-वर्तमान काल

पुरुष:एकवचनम्द्विवचनम्बहुवचनम्
प्रथम पुरुष:रोचतेरोचेतेरोचन्ते
मध्यम पुरुष:रोचसेरोचेथेरोचध्वे
उत्तम पुरुष:रोचेरोचावहेरोचामहे
Ruch Dhatu Roop all Lakar

लुट् लकार-भविष्यत् काल

पुरुष:एकवचनम्द्विवचनम्बहुवचनम्
प्रथम पुरुष:रोचिष्यतेरोचिष्येतेरोचिष्यन्ते
मध्यम पुरुष:रोचिष्यसेरोचिष्येथेरोचिष्यध्वे
उत्तम पुरुष:रोचिष्येरोचिष्यावहेरोचिष्यामहे
Ruch Dhatu Roop all Lakar

लङ् लकार-भूतकाल

पुरुष:एकवचनम्द्विवचनम्बहुवचनम्
प्रथम पुरुष:अरोचतअरोचेताम्अरोचन्त
मध्यम पुरुष:अरोचथा:अरोचेथाम्अरोचध्वम्
उत्तम पुरुष:अरोचेअरोचावहीअरोचामहि
Ruch Dhatu Roop all Lakar

लोट् लकार-आज्ञा काल

पुरुष:एकवचनम्द्विवचनम्बहुवचनम्
प्रथम पुरुष:रोचताम्रोचेताम्रोचन्ताम्
मध्यम पुरुष:रोचस्वरोचेथाम्रोचध्वम्
उत्तम पुरुष:रोचैरोचावहैरोचामहै
Ruch Dhatu Roop all Lakar

विधिलिङ् लकार-‘चाहिए’ अर्थ में

पुरुष:एकवचनम्द्विवचनम्बहुवचनम्
प्रथम पुरुष:रोचेतरोचेयाताम्रोचेरन्
मध्यम पुरुष:रोचेथा:रोचेयाथाम्रोचेध्वम्
उत्तम पुरुष:रोचेयरोचेवहिरोचेमहि
Ruch Dhatu Roop all Lakar

👉 यहां पढ़ें अन्य धातु रुप

  1. पठ् धातु
  2. लभ् धातु

You Might Also Like

जि (जितना) धातु रुप | Jee dhatu ke Roop In Sanskrit

पठ् धातु रुप संस्कृत – Path Dhatu Roop in sanskrit

Aniyar Pratyay Sanskrit Mein | अनीयर् प्रत्यय:

रक्षाबंधन पर संस्कृत में चित्रवर्णम् | Chitravarnam on Rakshabandhan in Sanskrit

वस् (रहना) धातु रुप || Vs ke Dhatu Roop in Sanskrit

TAGGED:Ruch Dhatu ke RoopSanskrit me Ruch Dhatu Roopरुच् धातु के रुपरुच् धातु रुप
Share This Article
Facebook Whatsapp Whatsapp LinkedIn Telegram Email Copy Link
Previous Article Labh Dhatu Roop Labh Dhatu Roop in Sanskrit || लभ् ( प्राप्त करना) धातु रुप
Next Article वृत् धातु के रुप संस्कृत वृत् धातु के रुप संस्कृत में – Vrat Dhatu Roop In Sanskrit

Follow US

Find US on Social Medias
2.7k Like
547 Follow
1.9k Subscribe
1.2k Follow
Also Read
RRB NTPC Admit Card 2025

RRB NTPC Admit Card 2025: Sarkari Result Link, Release Date, Official Download & CBT 1 Details

RBSE Class 10 download 5 years old paper
राजस्थान बोर्ड कक्षा 11वी की अर्धवार्षिक परीक्षा का टाइम टेबल जारी 2024, RBSE 11th Class Time Table 2024: यहां से डाउनलोड करें
RBSE Class 11th Time Table Download 2024,जिलेवार कक्षा 11वीं वार्षिक परीक्षा समय सारणी डाउनलोड करें-
NEET MDS Results 2024 Download Check scorecard, नीट एमडीएस का रिजल्ट इस तारीख को होगा जारी

Find Us on Socials

Follow US
© SanskritDharaVahni. All Rights Reserved.
  • Home
  • NCERT Books
  • Half Yearly Exam
  • Syllabus
  • Web Story
  • Latest News
adbanner
AdBlock Detected
Our site is an advertising supported site. Please whitelist to support our site.
Okay, I'll Whitelist
Welcome Back!

Sign in to your account