Sanskrit Dhara VahiniSanskrit Dhara VahiniSanskrit Dhara Vahini
Notification Show More
Font ResizerAa
  • Home
  • Class 12
  • Class 11
  • Class 10
  • Class 9
  • Class 8
  • Class 7
  • Class 6
  • Class 1-5
  • Grammar
    • Hindi Grammar
    • English Grammar
    • Sanskrit Vyakaran
  • Free Notes
Reading: भाष् [कहना] के धातु रुप || Bhash Dhatu ke Roop sanskrit main
Share
Sanskrit Dhara VahiniSanskrit Dhara Vahini
Font ResizerAa
  • Home
  • Class 12
  • Class 11
  • Class 10
  • Class 9
  • Class 8
  • Class 7
  • Class 6
  • Class 1-5
  • Grammar
  • Free Notes
Search Class notes, paper ,important question..
  • Classes
    • Class 12
    • Class 11
    • Class 10
    • Class 9
    • Class 8
  • Grammar
    • English Grammar
    • Hindi Vyakaran
    • Sanskrit Vyakaran
  • Latest News
Have an existing account? Sign In
Follow US
© 2022 Foxiz News Network. Ruby Design Company. All Rights Reserved.
Sanskrit Dhara Vahini > Sanskrit Vyakaran > भाष् [कहना] के धातु रुप || Bhash Dhatu ke Roop sanskrit main
Sanskrit Vyakaran

भाष् [कहना] के धातु रुप || Bhash Dhatu ke Roop sanskrit main

Share
3 Min Read
SHARE

भाष् धातु के रुप | संस्कृत में भाष् धातु रुप | Bhash Dhatu Roop all Lakar

इस पोस्ट में Bhash Dhatu ke Roop in sanskrit में दिए गए हैं, Dhata (क्रिया) दो प्रकार की होती है 1 परस्मैपदी और आत्मनेपदी इन दोनों के रूप अलग अलग चलते हैं। काल और अवस्था को संस्कृत भाषा में लकार – Lakar कहते हैं। यहां पांचों लकार में याच् के धातु रुप (Bhash Dhatu ke Roop Sanskrit Main ) दिए हैं। जो इन प्रकार नीचे दिए गए हैं

Bhash Dhatu ke Roop sanskrit
Bhash Dhatu ke Roop sanskrit

परिभाषा-क्रिया का निर्माण जिससे होता है, उसके मूल रूप को संस्कृत में ‘धातु’ कहा जाता है। जैसे पठ् या लिख धातु है और इनसे पठति, लिखतु आदि क्रियापद बनते हैं। संस्कृत में दस लकार होते हैं।पाठ्यक्रम में पाँच लकार निर्धारित हैं, जिनका परिचय इस प्रकार है-

  1. लट् लकार-वर्तमान काल की क्रिया में लट् लकार आता है। अर्थात् जिस क्रिया से वर्तमान काल का बोध होता है, उसमें लट् लकार आता है। जैसे-छात्रः पठति, त्वं लिखसि, आवां क्रीडावः आदि।
  2. लोट् लकार-आज्ञा काल या आज्ञा देने के अर्थ में क्रिया के रूप लोट् लकार में चलते हैं। जैसे सः पठतु, त्वम्, पठ, अहं पठानि आदि।
  3. लङ् लकार-भूतकाल के लिए यह लकार आता है। इसमें धातु से पहले सर्वत्र ‘अ’ जुड़कर क्रिया-पद बनता है। जैसे-अपठत्, अपठः आदि।
  4. विधिलिङ् लकार-‘चाहिए’ अर्थ में, प्रार्थना या निवेदन करने के अर्थ में विधिलिङ् लकार प्रयुक्त होता है।
  5. लुट् लकार-भविष्यत् काल की क्रिया में लुट् लकार आता है। इसमें सेट् धातुओं में ‘स्य’ तथा अनिट् धातुओं में ‘इस्य’ लगता है। जैसे-पठिष्यति, भविष्यति, दास्यामि, वक्ष्यसि आदि।

लकार के पुरुष-प्रत्येक लकार के तीन पुरुष होते हैं-
(1) प्रथम पुरुष या अन्य पुरुष,
(2) मध्यम पुरुष और
(3) उत्तम पुरुष

भाष् धातु लट् लकार-वर्तमान काल

पुरुष:एकवचनम्द्विवचनम्बहुवचनम्
प्रथम पुरुष:भाषतेभाषेतेभाषन्ते
मध्यम पुरुष:भाषसेभाषेथेभाषध्वे
उत्तम पुरुष:भाषेभाषावहेभाषामहे
Bhash Dhatu ke Roop sanskrit main

भाष् धातु लृट् लकार-भविष्यत् काल

पुरुष:एकवचनम्द्विवचनम्बहुवचनम्
प्रथम पुरुष:भाषिष्यतेभाषिष्येतेभाषिष्यन्ते
मध्यम पुरुष:भाषिष्यसेभाषिष्येथेभाषिष्यध्वे
उत्तम पुरुष:भाषिष्येभाषिष्यावहेभाषिष्यामहे
Bhash Dhatu ke Roop sanskrit main

भाष् धातु लङ् लकार-भूतकाल

पुरुष:एकवचनम्द्विवचनम्बहुवचनम्
प्रथम पुरुष:अभाषतअभाषेताम्अभाषन्त
मध्यम पुरुष:अभाषथा:अभाषेथाम्अभाषध्वम्
उत्तम पुरुष:अभाषेअभाषेवहिअभाषेमहि
Bhash Dhatu ke Roop sanskrit main

भाष् धातु लोट् लकार-आज्ञा काल

पुरुष:एकवचनम्द्विवचनम्बहुवचनम्
प्रथम पुरुष:भाषताम्भाषेताम्भाषन्ताम्
मध्यम पुरुष:भाषस्वभाषेथाम्भाषध्वम्
उत्तम पुरुष:भाषैभाषावहैभाषामहै
Bhash Dhatu ke Roop sanskrit main

भाष् धातु विधिलिङ् लकार-‘चाहिए’ अर्थ में

पुरुष:एकवचनम्द्विवचनम्बहुवचनम्
प्रथम पुरुष:भाषेतभाषेयातामाभाषेरन्
मध्यम पुरुष:भाषेथा:भाषेयाथाम्भाषेध्वम्
उत्तम पुरुष:भाषेयभाषेवहिभाषेमहि
Bhash Dhatu ke Roop sanskrit main

👉 इन्हें भी देखें या पढ़ें

  1. पठ् धातु
  2. खाद् धातु
  3. शी धातु

You Might Also Like

गम् (गच्छ्) धातु रुप संस्कृत – Gam dhatu roop sanskrit main

Shanach pratyay in Sanskrit | शानच् प्रत्यय

उद्यानम् पर संस्कृत निबंध | Essay on Garden in Sanskrit

दूरदर्शनम् पर संस्कृत निबंध | Essay on doordarshanam in Sanskrit

गुण संधि (Gun Sandhi) ‘आद् गुण’ – परिभाषा, नियम और उदाहरण – संस्कृत

TAGGED:Bhash Dhatu ke Roop sanskritBhash dhatu roop all Lakarभाष् धातु रुप
Share This Article
Facebook Whatsapp Whatsapp LinkedIn Telegram Email Copy Link
Previous Article शी धातु रुप शी धातु रुप (सोना) || Shee Dhatu Roop in Sanskrit
Next Article Labh Dhatu Roop Labh Dhatu Roop in Sanskrit || लभ् ( प्राप्त करना) धातु रुप

Follow US

Find US on Social Medias
2.7k Like
547 Follow
1.9k Subscribe
1.2k Follow
Also Read
RRB NTPC Admit Card 2025

RRB NTPC Admit Card 2025: Sarkari Result Link, Release Date, Official Download & CBT 1 Details

RBSE Class 10 download 5 years old paper
राजस्थान बोर्ड कक्षा 11वी की अर्धवार्षिक परीक्षा का टाइम टेबल जारी 2024, RBSE 11th Class Time Table 2024: यहां से डाउनलोड करें
RBSE Class 11th Time Table Download 2024,जिलेवार कक्षा 11वीं वार्षिक परीक्षा समय सारणी डाउनलोड करें-
NEET MDS Results 2024 Download Check scorecard, नीट एमडीएस का रिजल्ट इस तारीख को होगा जारी

Find Us on Socials

Follow US
© SanskritDharaVahni. All Rights Reserved.
  • Home
  • NCERT Books
  • Half Yearly Exam
  • Syllabus
  • Web Story
  • Latest News
adbanner
AdBlock Detected
Our site is an advertising supported site. Please whitelist to support our site.
Okay, I'll Whitelist
Welcome Back!

Sign in to your account