Sanskrit Dhara VahiniSanskrit Dhara VahiniSanskrit Dhara Vahini
Notification Show More
Font ResizerAa
  • Home
  • Class 12
  • Class 11
  • Class 10
  • Class 9
  • Class 8
  • Class 7
  • Class 6
  • Class 1-5
  • Grammar
    • Hindi Grammar
    • English Grammar
    • Sanskrit Vyakaran
  • Free Notes
Reading: रक्ष् [रक्षा करना] धातु रुप – Raksh dhatu ke Roop Sanskrit Mein
Share
Sanskrit Dhara VahiniSanskrit Dhara Vahini
Font ResizerAa
  • Home
  • Class 12
  • Class 11
  • Class 10
  • Class 9
  • Class 8
  • Class 7
  • Class 6
  • Class 1-5
  • Grammar
  • Free Notes
Search Class notes, paper ,important question..
  • Classes
    • Class 12
    • Class 11
    • Class 10
    • Class 9
    • Class 8
  • Grammar
    • English Grammar
    • Hindi Vyakaran
    • Sanskrit Vyakaran
  • Latest News
Have an existing account? Sign In
Follow US
© 2022 Foxiz News Network. Ruby Design Company. All Rights Reserved.
Sanskrit Dhara Vahini > Latest News > रक्ष् [रक्षा करना] धातु रुप – Raksh dhatu ke Roop Sanskrit Mein
Latest NewsSanskrit Vyakaran

रक्ष् [रक्षा करना] धातु रुप – Raksh dhatu ke Roop Sanskrit Mein

Share
3 Min Read
SHARE

Raksh Dhatu Roop || रक्ष् [रक्षा करना] धातु रुप संस्कृत में – Raksh dhatu ke Roop all Lakar

रक्ष् [रक्षा करना] धातु रुप संस्कृत में परस्मैपदी धातु के रुप सभी लकारो में पढ़ेंगे। यहां रुच् धातु के रुप नीचे सरल तरीके से समझाया गया है। रक्ष् रक्षा करना धातु पठ् धातु की तरह ही रुप चलते हैं।

रक्ष् [रक्षा करना] धातु रुप
रक्ष् [रक्षा करना] धातु रुप

परिभाषा-क्रिया का निर्माण जिससे होता है, उसके मूल रूप को संस्कृत में ‘धातु’ कहा जाता है। जैसे पठ् या लिख धातु है और इनसे पठति, लिखतु आदि क्रियापद बनते हैं। संस्कृत में दस लकार होते हैं।पाठ्यक्रम में पाँच लकार निर्धारित हैं, जिनका परिचय इस प्रकार है-

  1. लट् लकार-वर्तमान काल की क्रिया में लट् लकार आता है। अर्थात् जिस क्रिया से वर्तमान काल का बोध होता है, उसमें लट् लकार आता है। जैसे-छात्रः पठति, त्वं लिखसि, आवां क्रीडावः आदि।
  2. लोट् लकार-आज्ञा काल या आज्ञा देने के अर्थ में क्रिया के रूप लोट् लकार में चलते हैं। जैसे सः पठतु, त्वम्, पठ, अहं पठानि आदि।
  3. लङ् लकार-भूतकाल के लिए यह लकार आता है। इसमें धातु से पहले सर्वत्र ‘अ’ जुड़कर क्रिया-पद बनता है। जैसे-अपठत्, अपठः आदि।
  4. विधिलिङ् लकार-‘चाहिए’ अर्थ में, प्रार्थना या निवेदन करने के अर्थ में विधिलिङ् लकार प्रयुक्त होता है।
  5. लुट् लकार-भविष्यत् काल की क्रिया में लुट् लकार आता है। इसमें सेट् धातुओं में ‘स्य’ तथा अनिट् धातुओं में ‘इस्य’ लगता है। जैसे-पठिष्यति, भविष्यति, दास्यामि, वक्ष्यसि आदि।

लकार के पुरुष-प्रत्येक लकार के तीन पुरुष होते हैं-
(1) प्रथम पुरुष या अन्य पुरुष,
(2) मध्यम पुरुष और
(3) उत्तम पुरुष

लट् लकार-वर्तमान काल

पुरुष:एकवचनम्द्विवचनम्बहुवचनम्
प्रथम पुरुष:रक्षतिरक्षत:रक्षन्ति
मध्यम पुरुष:रक्षसिरक्षथ:रक्षथ
उत्तम पुरुष:रक्षामिरक्षाव:रक्षाम:

लुट् लकार-भविष्यत् काल

पुरुष:एकवचनम्द्विवचनम्बहुवचनम्
प्रथम पुरुष:रक्षिष्यतिरक्षिष्यत:रक्षिष्यन्ति
मध्यम पुरुष:रक्षिष्यसिरक्षिष्यथ:रक्षिष्यथ
उत्तम पुरुष:रक्षिष्यामिरक्षिष्याव:रक्षिष्याम:

लङ् लकार-भूतकाल

पुरुष:एकवचनम्द्विवचनम्बहुवचनम्
प्रथम पुरुष:अरक्षत्अरक्षताम्अरक्षन्
मध्यम पुरुष:अरक्ष:अरक्षतम्अरक्षत
उत्तम पुरुष:अरक्षम्अरक्षावअरक्षाम

लोट् लकार-आज्ञा काल

पुरुष:एकवचनम्द्विवचनम्बहुवचनम्
प्रथम पुरुष:रक्षतुरक्षताम्रक्षन्तु
मध्यम पुरुष:रक्षरक्षतम्रक्षत
उत्तम पुरुष:रक्षाणिरक्षावरक्षाम

विधिलिङ् लकार-‘चाहिए’ अर्थ में

पुरुष:एकवचनम्द्विवचनम्बहुवचनम्
प्रथम पुरुष:रक्षेत्रक्षेताम्रक्षेयु:
मध्यम पुरुष:रक्षे:रक्षेतम्रक्षेत
उत्तम पुरुष:रक्षेयम्रक्षेवरक्षेम

👉 इन्हें भी पढ़ें

  1. पठ् धातु के रुप
  2. खाद् धातु के रुप
  3. हस् धातु के रुप
  4. शक् धातु के रुप
  5. अस् धातु के रुप
  6. वद् धातु के रुप
  7. लिख् धातु के रुप
  8. शी धातु के रुप
  9. लभ् धातु के रुप
  10. रुच् धातु के रुप
  11. गम् धातु के रुप
  12. चर धातु के रुप

You Might Also Like

DSSSB Staff Nurse Recruitment 2024 Syllabus Out, Apply Date – 1507

नदी के शब्द रूप | Nadee shabd roop – संस्कृत

तमप् प्रत्यय |Tamapi Partya in Sanskrit

लिख् धातु रुप संस्कृत – Likh Dhatu Roop Sanskrit

चर् (विचरण करना) धातु के रूप – Char Ke Dhatu Roop – संस्कृत

TAGGED:Raksh Dhatu Roop in sanskritरक्ष् धातु के रुप संस्कृत मेंरक्ष् धातु रुप
Share This Article
Facebook Whatsapp Whatsapp LinkedIn Telegram Email Copy Link
Previous Article Kath Dhatu ke Roop कथ् [कहना] के धातु रुप | Kath Dhatu ke Roop Sanskrit Mein
Next Article Daily Current Affairs In Hindi 22 February 2024: Daily Current Affairs In Hindi Bank pdf

Follow US

Find US on Social Medias
2.7k Like
547 Follow
1.9k Subscribe
1.2k Follow
Also Read
RRB NTPC Admit Card 2025

RRB NTPC Admit Card 2025: Sarkari Result Link, Release Date, Official Download & CBT 1 Details

RBSE Class 10 download 5 years old paper
राजस्थान बोर्ड कक्षा 11वी की अर्धवार्षिक परीक्षा का टाइम टेबल जारी 2024, RBSE 11th Class Time Table 2024: यहां से डाउनलोड करें
RBSE Class 11th Time Table Download 2024,जिलेवार कक्षा 11वीं वार्षिक परीक्षा समय सारणी डाउनलोड करें-
NEET MDS Results 2024 Download Check scorecard, नीट एमडीएस का रिजल्ट इस तारीख को होगा जारी

Find Us on Socials

Follow US
© SanskritDharaVahni. All Rights Reserved.
  • Home
  • NCERT Books
  • Half Yearly Exam
  • Syllabus
  • Web Story
  • Latest News
adbanner
AdBlock Detected
Our site is an advertising supported site. Please whitelist to support our site.
Okay, I'll Whitelist
Welcome Back!

Sign in to your account