Sanskrit Dhara VahiniSanskrit Dhara VahiniSanskrit Dhara Vahini
Notification Show More
Font ResizerAa
  • Home
  • Class 12
  • Class 11
  • Class 10
  • Class 9
  • Class 8
  • Class 7
  • Class 6
  • Class 1-5
  • Grammar
    • Hindi Grammar
    • English Grammar
    • Sanskrit Vyakaran
  • Free Notes
Reading: Sanskri Class 12th Chapter 1 अनुशासनम् हिंदी अनुवाद
Share
Sanskrit Dhara VahiniSanskrit Dhara Vahini
Font ResizerAa
  • Home
  • Class 12
  • Class 11
  • Class 10
  • Class 9
  • Class 8
  • Class 7
  • Class 6
  • Class 1-5
  • Grammar
  • Free Notes
Search Class notes, paper ,important question..
  • Classes
    • Class 12
    • Class 11
    • Class 10
    • Class 9
    • Class 8
  • Grammar
    • English Grammar
    • Hindi Vyakaran
    • Sanskrit Vyakaran
  • Latest News
Have an existing account? Sign In
Follow US
© 2022 Foxiz News Network. Ruby Design Company. All Rights Reserved.
Sanskrit Dhara Vahini > Class 12 > Class 12 Sanskrit > Sanskri Class 12th Chapter 1 अनुशासनम् हिंदी अनुवाद
Class 12Class 12 Sanskrit

Sanskri Class 12th Chapter 1 अनुशासनम् हिंदी अनुवाद

Share
7 Min Read
SHARE

NCERT Solutions for Class 12th Bhaswati Sanskrit Chapter 1 अनुशासनम् Hindi Translation & English Translation

इस पोस्ट में हमने Sanskrit Class 12th Chapter 1 अनुशासनम् हिंदी अनुवाद में हमने सम्पूर्ण अभ्यास प्रश्न को सरल भाषा में लिखा गया है। हमने Bhaswati Sanskrit Class 12th Chapter 1 अनुशासनम् के Questions and Answer बताएं है। इसमें NCERT Class 12th Sanskrit Chapter 1 Notes लिखें है जो इसके नीचे दिए गए हैं।

1.Class 12th All Subjects Solution
2.Class 12th All Subjects notes
अनुशासनम्
NCERT Solutions for Class 12 Sanskriti chapter 1 अनुशासनम्

वेदमनूच्याचार्योऽन्तेवासिनमनुशास्ति । सत्यं वद । धर्मं चर स्वाध्यायान्मा प्रमदः । आचार्याय प्रियं धनमाहृत्य प्रजातन्तुं मा व्यवच्छेत्सीः । सत्यान्न प्रमदितव्यम् । धर्मान्न प्रमदितव्यम् । कुशलान्न प्रमदितव्यम्। भूत्यै न प्रमदितव्यम्। स्वाध्याय प्रवचनाभ्यां न प्रमदितव्यम् । देवपितृकार्याभ्यां न प्रमदितव्यम्। मातृदेवो भव । पितृदेवो भव । आचार्यदेवो भव । अतिथिदेवो भव । यान्यनवद्यानि कर्माणि तानि सेवितव्यानि नो इतराणि । यान्यस्माकं सुचरितानि तानि त्वयोपास्यानि, नो इतराणि । अथ यदि ते कर्मविचिकित्सा वा वृत्तविचिकित्सा वा स्यात्, ये तत्र ब्राह्मणाः सम्मर्शिनः, युक्ता आयुक्ताः, अलूक्षा धर्मकामाः स्युः, यथा ते तत्र वर्तेरन् तथा तत्र वर्तेथाः । एष आदेशः । एष उपदेशः । एषा वेदोपनिषत् । एतदनुशासनम्। एवमुपासितव्यम्। एवं चैतदुपास्यम्

हिंदी अनुवाद:- वेदों का पालन करने वाला आचार्य अंत के निवासियों को अनुशासित करता है। मुझे सच बताओ। धर्म के मार्ग पर चलो और वेश्या मत बनो। अपने शिक्षक के लिए अपना पसंदीदा पैसा न लें और जन्म देने का निर्णय लें। सत्य से मोह नहीं करना चाहिए। किसी को भी धर्म का प्रलोभन नहीं देना चाहिए। कुशला का भोग नहीं करना चाहिए। भूत-प्रेत के प्रलोभन में न पड़ें। अध्ययन और उपदेश में नहीं लगना चाहिए। देवताओं तथा पितरों के कर्तव्य में प्रवृत्त नहीं होना चाहिए। देवी माँ बनो. पितरों के देवता बनो। एक अध्यापक बन जाओ। अतिथि देव बनें. हमें उन लोगों की सेवा नहीं करनी चाहिए जो हमारे कार्यों में त्रुटिहीन नहीं हैं। आपको हमारे द्वारा किये गये अच्छे कर्मों की पूजा करनी चाहिए, और किसी की नहीं। और यदि आप कर्म के चिकित्सक या आचरण के चिकित्सक हैं, तो आपको वहां परामर्श देने वाले, सही ढंग से नियुक्त, गुनगुने नहीं और धार्मिकता की इच्छा रखने वाले ब्राह्मणों के साथ वैसा ही व्यवहार करना चाहिए, जैसा वे वहां करते हैं। यह आदेश है. यही उपदेश है. यह वैदिक उपनिषद है. यही अनुशासन है. अत: इसकी पूजा करनी चाहिए। इस प्रकार इसकी पूजा की जानी चाहिए।

English Translation:- The Acharya who follows the Vedas disciplines the residents of the end. tell me the truth. Follow the path of righteousness and do not become a prostitute. Don’t take your favorite money for your teacher and decide to give birth. One should not get attached to the truth. No one should be tempted by religion. Kushala should not be offered. Don’t fall into the temptation of ghosts. One should not engage in study and preaching. One should not be engrossed in the duties of gods and ancestors.

Be a goddess mother. Become the god of your ancestors. Become a teacher. Become a guest god. We should not serve those who are not impeccable in their actions. You should worship the good deeds done by us, and no one else. And if you are a doctor of karma or a doctor of conduct, you should treat the brahmins who are well advised, rightly appointed, not lukewarm and desirous of righteousness, as they do there. This is the order. This is the advice. This is Vedic Upanishad. This is discipline. Therefore it should be worshipped. This is how it should be worshiped.

पाठ्यपुस्तक के अभ्यास प्रश्न

  1. एकपवेन उत्तरत –
    (क) अयं पाठः कस्माद् ग्रन्थात् सङ्कलि
    उत्तर तैत्तिरीय उपनिषदः।

(ख) सत्यात् किं न कर्त्तव्यम् ?
उत्तर प्रमादः ।

(ग) आचार्य कम् अनुशास्ति ?
उत्तर अन्तेवासिनम्।

(घ) स्वाध्याय प्रवचनाभ्यां किं न कर्तव्यम् ?
उत्तर प्रमादः ।

(ङ) अस्माकं कानि उपास्थानि?
उत्तर सुचरितानि ।

  1. पूर्णवाक्येन उत्तरत-

(क) आचार्यस्य कीदृशानि कर्माणि सेवितव्यानि ?
उत्तर आचार्यस्य अनवद्यानि कर्माणि सेवितव्यानि ।

(ख) शिष्यः किं कृत्वा प्रजातन्तुं न व्यवच्छिन्द्यात् ?
उत्तर शिष्यः प्रियं धनमाहृत्य प्रजातन्तुं न व्यवच्छेत्सीः ।

(ग) शिष्याः कर्मविचिकित्सा विषये कथं वर्तेरन् ?
उत्तर शिप्याः कर्मविचिकित्सा विषये यथा ब्राह्मणाः सम्मर्शिनः युक्ताः, आयुक्ताः, अलूक्षा धर्मकामाः तथा वर्तेरन्।

(घ) काभ्यां न प्रमदितव्यम् ?
उत्तर स्वाध्यायप्रवचनाभ्यां न प्रभदितव्यम् ।

(ङ) ब्राह्मणाः कीदृशाः स्युः ?
उत्तर ब्राह्मणाः सम्मर्शिनः स्युः ।

  1. रिक्तस्थानपूर्ति कुरुत-

(क) वेदमनूच्याचाय ऽन्तेवासिनम् अनुशास्ति ।
(ख) सत्यं वद धर्मं चर ।
(ग) यान्यनवद्यानि कर्माणि तानि सेवितव्यानि ।.
(घ) यथा ते तत्र वर्तेरन् तथा तत्र वर्तेथाः ।
(ङ) एषा वेदोपनिषत् ।।

  1. मातृभाषया व्याख्यायेताम्-

(क) देवपितृकार्याभ्यां न प्रमदितव्यम्।
अर्थ-देवताओं तथा पितरों के कार्यों को करने में प्रमाद या आलस्य नहीं करना चाहिए। व्याख्या प्रस्तुत पंक्ति में आचार्य अपने शिष्य को उपदेश देते हुए कहते हैं कि देवताओं के अर्थात् पूजा, अर्चना आदि कार्यो में बिल्कुल भी आलस्य नहीं करना चाहिए। इसी प्रकार पितरों के कार्य अर्थात् श्राद्ध, तर्पण आदि कार्यों में भी बिलकूल असावधानी नहीं होनी चाहिए। इस प्रकार आचार्य शिष्य को देवताओं तथा पितरों के कार्यों को सम्पन्न करने का उपदेश दे रहे हैं यहाँ ।

(ख) यान्यनवद्यानि कर्माणि तानि सेवितव्यानि ।
अर्थ-जो कार्य दोषरहित हैं उनका आचरण करना चाहिए।
व्याख्या-प्रस्तुत पंक्ति में आचार्य अपने शिष्य को उन कार्यों को करने का उपदेश दे रहे हैं जो दोषरहित हैं, पवित्र हैं। मनुष्य में कुछ न कुछ दोष स्वभाव से ही होते हैं, अतः उन दोषपूर्ण कार्यों का परित्याग तथा शुभ एवं पवित्र कार्यों का आचरण किया जाना चाहिए – यही आचार्य का अपने शिष्य के लिए उपदेश है।

  1. अधोनिर्दिष्टपदानां समानार्थकपदानि कोष्ठकात् चित्वा लिख
    (क) अनूच्य = सन्बोध्य ।
    (ख) संविदा = सद्भावनया ।
    (ग) झिया = लज्जया ।
    (ड) उपास्यम् = अनुपालनीयम् ।
    (सद्भावनया सम्बोध्य, लज्जया अनुपालनीयम्, अरुक्षा
  1. विपरीतार्थकपदे योजयत

(क) सत्यम् असत्यम्
(ख) धर्मम् अधर्मम्
(ग) श्रद्धया अश्रद्धया
(घ) अवधानि अनवद्यानि
(ङ) लूक्षा। अलूक्षा

  1. अधोनिर्दिष्टेषु पदेषु प्रकृति-प्रत्यय-विभागं कुरुत-
    प्रमदितव्यम्, अनवद्यम् उपास्यम्, अनुशासनम्

(क) प्रमदितव्यम् = प्र उपसर्ग, मद धातु + तव्यत्
प्रत्यय ।
(ख) अनवयम् = न + अवद्यम्, नञ् तत्पुरुष समास,
प्रथमा वि. एकवचन ।
(ग) उपास्यम् = उप उपसर्ग, आस् धातु + यत् प्रत्यय ।
(घ) अनुशासनम् = अनु उपसर्ग, शास् धातु, ल्युट्
प्रत्यय |

You Might Also Like

Sanskrit Class 12th Chapter 6 नैकेनापि समं गता वसुमती Hindi Translation

Sanskrit Class 12th Chapter 4 दौवारिकस्य निष्ठा Hindi Translation

Sanskrit Class 12th Chapter 8 मदालसा Hindi Translation

Sanskrit Class 12th Chapter 7 हल्दीघाटी Hindi Translation

Sanskrit Class 12th Chapter 3 प्रजानुरञ्जको नृपः Hindi Translation

TAGGED:Bhaswati Sanskrit Class 12th Chapter 1 question answerClass 12 Sanskriti chapter 1 Hindi TranslationClass 12 Sanskriti chapter 1 अनुशासनम् हिंदी अनुवादSanskrit Class 12th Chapter 1 अनुशासनम् हिंदी अनुवाद
Share This Article
Facebook Whatsapp Whatsapp LinkedIn Telegram Email Copy Link
Next Article मातुराज्ञा गरीयसी Sanskrit Class 12th Chapter 2 मातुराज्ञा गरीयसी Hindi Translation

Follow US

Find US on Social Medias
2.7k Like
547 Follow
1.9k Subscribe
1.2k Follow
Also Read
RRB NTPC Admit Card 2025

RRB NTPC Admit Card 2025: Sarkari Result Link, Release Date, Official Download & CBT 1 Details

RBSE Class 10 download 5 years old paper
राजस्थान बोर्ड कक्षा 11वी की अर्धवार्षिक परीक्षा का टाइम टेबल जारी 2024, RBSE 11th Class Time Table 2024: यहां से डाउनलोड करें
RBSE Class 11th Time Table Download 2024,जिलेवार कक्षा 11वीं वार्षिक परीक्षा समय सारणी डाउनलोड करें-
NEET MDS Results 2024 Download Check scorecard, नीट एमडीएस का रिजल्ट इस तारीख को होगा जारी

Find Us on Socials

Follow US
© SanskritDharaVahni. All Rights Reserved.
  • Home
  • NCERT Books
  • Half Yearly Exam
  • Syllabus
  • Web Story
  • Latest News
adbanner
AdBlock Detected
Our site is an advertising supported site. Please whitelist to support our site.
Okay, I'll Whitelist
Welcome Back!

Sign in to your account